Sermaye Piyasası Suçları
Sermaye piyasası suçları 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenmiş özel finansal suçlardır. Bu suçlar genel olarak dolandırıcılık ve sermaye piyasada mevzuata aykırı sermaye işlemleri yapmak şeklinde iki kategoriye ayrılabilir.
Piyasa Dolandırıcılığı
Sermaye piyasası dolandırıcılığı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. maddesinde iki ayrı suç türü olarak düzenlenmiştir. Piyasa işlemi bazlı dolandırıcılık suçu, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını manipüle etmek amacıyla alım veya satım yapmak ya da emir işlemleri yoluyla arz talep ve fiyatları kastlı olarak etkilemektir. Bu suçun cezası 3 ila 5 yıl arası hapis ve suçun işlenmesi yoluyla elde edilen maddi menfaat kadar para cezasıdır. Bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı ise esasen spekülasyon yoluyla yapılan bir dolandırıcılıktır. Nitekim SKP madde 107/2 bu suç şu şekilde tanımlanmıştır: “sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, söylenti çıkarmak, haber yaymak, yorum yapmak veya rapor hazırlamak yoluyla maddi menfaat temin etmektir”. Bu suçun kanunda öngörülen cezası ise 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezasıdır. Görüleceği üzere bu tür sermaye piyasası suçlarının cezası neredeyse aynıdır tek fark para cezası miktarındadır.
Usulsüz Halka Arz
İhraç olunacak veya halka arz edilecek sermaye piyasası araçlarının Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) kaydettirilmesi zorunludur. Buna aykırı hareket edilmesi ve onaylı izahname yayımlama yükümlülüğünü yerine getirmeden sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi suç teşkil ettiği gibi, onaylı bir ihraç belgesi olmadan sermaye piyasası araçlarının satılması da usulsüz halka arz suçu teşkil edecektir. Onaylı ihraç belgesi olmaksızın sermaye piyasası araçlarını satma suçunun cezası 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.
İzahname Yayımlamama
Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca halka arz olunacak veya borsada işlem görecek sermaye piyasası araçlarına ilişkin izahnamenin, halka arz edilmeden ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarına ilişkin ise ihraç belgesinin SPK tarafından onaylanması zorunludur. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 115. maddesi gereği onaylı izahname yayımlamadan sermaye piyasası araçlarını halka arz etme veya onaylı ihraç belgesi olmaksızın sermaye piyasası araçlarını satma suçunun cezası ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezasıdır.
Sermaye Piyasasında İzinsiz Faaliyette Bulunma
Sermaye piyasasında izinsiz olarak faaliyette bulunanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. Bu kişiler, bu suçun icrası kapsamında aynı zamanda birinci fıkrada tanımlanan suçu da işledikleri takdirde, sadece bu fıkrada tanımlanan suçtan dolayı cezaya hükmedilir ve ceza %50 oranında artırılmaktadır. Dikkat edileceği üzere kanun sermaye piyasası suçları için benzer cezai düzenlemeler ve yaptırımlar getirmiştir. Ceza arasındaki tek fark hapis cezasında alt sınırın 2 veya 3 yıl olması ile para cezasının miktarı yönündedir.
Sermaye Piyasası Suçlarında Erişim Engelleme
Sermaye piyasası mevzuatına aykırı veya izinsiz şekilde sermaye piyasası faaliyeti yürütülen internet siteleri de erişim engelleme kararı verilebilecek durumlar arasında yer almaktadır. Ancak kanun garip bir şekilde yalnızca 109. maddedeki usulsüz halka arz ve izinsiz sermaye piyasası faaliyeti suçları bakımından erişim engelleme verilebileceğini düzenlemiştir. Madde 107’deki piyasa dolandırıcılığı ve spekülasyon içerikli suçlar erişim engelleme kapsamı dışında bırakılmıştır. Dolayısıyla her ne kadar forex dolandırıcılığı suçu ve yatırım danışmanlığı dolandırıcılığı suçları izinsiz sermaye piyasası faaliyetinde bulunma suçunu içerebildiği için bu tür suçların işlendiği sitelere bu anlamda erişim engelleme kararı verilebilecektir. Ancak Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. maddesi de erişim engelleme kararı verilebilecek sermaye piyasası suçları kapsamına alınabilirdi görüşündeyiz.
