Uyuşturucu Suçları

Uyuşturucu suçları Türk Ceza Kanunu’nun 188. ve 192. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu suçların bazısı uyuşturucu maddenin üretimi ve ticaretiyle bağlantılı bir kısmı ise kullanımı ve bulundurulmasıyla bağlantılı suçlardır. Uyuşturucu suçlarının cezaları ise suçun türüne göre değişmektedir. TCK, uyuşturucu imal, ticaret, verme veya satmaya göre, kullanma, alma ve bulundurma suçlarında nispeten daha az cezalar öngörmüştür. Hatta kullanan ve bulunduranlar için aşağıda değinileceği üzere denetimli serbestlik tedbiri de getirmiştir.

1.Uyuşturucu Temini Suçu

Uyuşturucu temini suçu esasen TCK madde 191’de düzenlenmiş olan uyuşturucu satın almak veya kabul etmek manasına gelmektedir. Satın almak uyuşturucu maddeyi parayla temin etmek manasına gelirken kabul etmek ifadesi ise maddeyi ücretsiz olarak sağlamak anlamına gelir. Suçun maddi unsuru, bir uyuşturucu maddeyi ücret karşılığında satın almak veya ücretsiz olarak kabul etmektir. Bu itibarla suçun oluşumu ve cezası açısından satın almak ile kabul etmek arasında bir fark bulunmamaktadır. Bir başka ifadeyle suçun oluşumu bakımından uyuşturucunun ücretli veya ücretsiz almanın suça ya da cezaya hiçbir etkisi yoktur. Ancak temin etme suçunda kriter şahsi kullanımdır. Önemli olan failin uyuşturucu maddeyi sadece kendi şahsi kullanımı amacıyla satın almış olması veya ücretsiz temin etmesi gereklidir. Eğer fail şahsi kullanımı için değil başkalarına satmak veya vermek amacıyla madde temin etmişse uyuşturucu satma veya satmaya teşebbüsten söz etmek gerekecektir.

2. Uyuşturucu Kullanma Suçu

Uyuşturucu kullanma suçu, TCK 191’de düzenlenmiş olup kişinin ücretli veya ücretsiz olarak temin ettiği bir uyuşturucuyu kullanmasıdır. Bu suç tipinde kişi kendi kullanabileceği miktarda maddeyi temin edip kendisi kullanır. Dolayısıyla suçun imal veya ticaret kapsamına girmemesi için temin edilen maddenin kişisel kullanım miktarını geçmemesi ve başkalarına ücretli veya ücretsiz şekilde verilmemesi gerekir. Eğer temin edilen madde ücretli şekilde bir başkasına verilirse aşağıda 4. başlıkta açıklanan uyuşturucu satma suçu, eğer ücretsiz verilirse 5. başlıkta detayına değindiğimiz uyuşturucu verme suçu oluşur. Uyuşturucu kullanma suçunun cezası 2 ila 5 yıl arası hapis cezasıdır.

Bu arada alkol ve uyuşturucu etkisinde suç işlemek başlıklı yazımızda detaylıca açıkladığımız üzere kişinin kendi rızasıyla aldığı uyuşturucunun etkisi altındayken suç işlemesi durumunda cezada herhangi bir indirim olmamaktadır. Dolayısıyla uyuşturucu etkisi altında herhangi bir suç işlemenin faile bir avantajı olmadığı gibi ceza miktarında da herhangi bir indirim sağlanmamaktadır. Eğer bir kişinin uyuşturucu etkisi altında suç işlediği anlaşılırsa bu durumda hem işlenen suç hem de uyuşturucu kullanma yönünden olmak üzere iki ayrıca suçlama söz konusu olacaktır. Ayrıca bu tür uyuşturucu maddeler kullanarak trafiğe çıkan ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanan sürücüler bakımından trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu gündeme gelecektir.

3. Davanın Ertelenmesi ve Denetimli Serbestlik

Uyuşturucu satın alma, kullanma ve bulundurma suçlarını ilk kez işleyenler için kamu davasının açılmasının ertelenmesi prosedürü uygulanmakta ve bu suçları ilk kez işleyenlere devlet bir şans vermekte ve denetimli serbestliğe tabi tutmaktadır. İlk kez uyuşturucu madde alan, bulunduran veya kullanan bir şüpheli hakkında savcılık iddianame düzenlemek yerine 5 yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine kararı vermektedir. Bu erteleme kararı ile birlikte şüpheli hakkında en az 1 yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Denetimli serbestlik altışar aylık sürelerle 2 yıl daha uzatılabilmektedir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi hakkında ayrıca denetimli serbestlik süresi içinde bağımlılığa yönelik tedaviye tabi tutulama kararı da verilebilmektedir. Soruşturma savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin sağlık kurumuna sevkine karar verir ve test yaptırtır.

Kişinin bu 5 yıllık erteleme süresi içinde denetimli serbestlik tedbirinin ve varsa tedavinin gereklerine uygun davranması ve bu süre içinde tekrar uyuşturucu madde etmemesi gerekmektedir. Eğer şüpheli erteleme süresinde madde temin etmez ve denetimli serbestlik yükümlülüklerine uyarsa 5 yılın sonunda ertelenen kamu davası takipsizlikle kapatılacaktır. Aksi halde ertelenen kamu davası açılacak ve kişi uyuşturucu madde almak, kullanmak veya bulundurmak suçundan yargılanacaktır. Ancak ikinci kez madde yakalatan kişi ikinci olay nedeniyle yargılanmayacak sadece kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilen ilk olay nedeniyle yargılanacaktır. Nitekim bu durumda ikinci yakalanma durumu ayrı bir soruşturma veya kovuşturma konusu olarak değerlendirilmemekte sadece erteleme kararının ihlali sayılmaktadır. Ancak ihlal sonrası ertelenen kamu davasının açılmasından sonra yine aynı suç işlenirse bu sefer erteleme durumu söz konusu olmayacaktır.

4. Yurtdışında Uyuşturucu Kullanımı

TCK’ya göre uyuşturucu kullanma suçu, ancak Türkiye sınırları içerisinde işlendiğinde suç teşkil etmektedir. Türkiye’de illegal kabul edilen bir madde örneğin marijuana veya kanabis olarak adlandırılan esrar yabancı bir ülkede legal ise bir Türk vatandaşının o maddeyi yabacı ülkede kullanması suş teşkil etmez. Uyuşturucu maddenin kullanımına ilişkin yapılan saç tahlili ve idrar testi, kişinin belirli maddeleri kullanıp kullanmadığını ilişkin geçmişini gösterir ancak bu maddelerin nerede ve ne zaman kullanıldığını tespit etmez. Dolayısıyla testlerin pozitif çıkması halinde kişi, bu maddeyi kullanımın tamamen yasal olduğu ABD’nin bazı eyaletleri, Almanya, Avusturya, Çekya, Gürcistan, Kanada, Lüksemburg, Malta veya Tayland gibi esrarın legal olduğu ülkelerde tüketmiş ve ardından Türkiye’ye dönmüş olabilir. Bu tür durumlarda kişinin son 3 ay içinde kanabis kullanımının yasal olduğu bir ülkeye seyahat edip kullanımı orada gerçekleştirdiğini kanıtlarsa suçun Türkiye’de işlendiği ispatlanamadığından herhangi bir cezai sorumluluk doğmaz

5. Uyuşturucu Bulundurma Suçu

TCK 191’de düzenlenmiş olan uyuşturucu bulundurma suçu ise uyuşturucu maddeyi temin etmek veya bulundurmaktır. Kullanmak amacıyla alınan uyuşturucunun ücretli veya ücretsiz olarak temin edilmesinin  bir önemi yoktur. Bu suçun cezası aynı kullanma suçunda olduğu gibi diğer uyuşturucu suçları ile kıyaslandığından daha düşüktür.  Uyuşturucu madde yakalatma ve uyuşturucu bulundurma suçu arasında bir fark olmayıp aynı kapsamdadır. Daha önce bu suçtan herhangi kaydı olmayan kişiler ilk defa uyuşturucu yakalatma durumlarında kamu davasının ertelenmesi ve denetimli serbestlik kararı verilmektedir. Kamu davasının ertelenmesi ve denetimli serbestlik konusunda detaylı bilgi için uyuşturucu suçlarında denetimli serbestlik yazımız okunabilir.

Ayrıca, uyuşturucu imal ve ticaret suçlarının aksine kullanma ve bulundurma suçlarında,  kapsamlı soruşturma teknikleri uygulanması hukuken mümkün değildir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uygulanan telefon dinleme, iletişim tespiti, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik veya fiziki takip gibi tespite yönelik işlemler imal, ihracat, ithalat, satış ve ticaret gibi suçlarda uygulanabilir. Kullanma ve bulundurma suçunda ise tespitler genellikle kontrol noktaları, rutin asayiş uygulamaları veya tesadüfi yakalamalar yoluyla olur. Bu ayrım sayesinde soruşturmanın yöntemi ve delil etme etme biçimleri arasında büyük bir fark vardır. Dolayısıyla kullanıcılara yönelik ev baskını gibi teknik takibe dayalı operasyonlar olağan soruşturma yöntemleri arasında olmadığından hukuken de mümkün değildir.

6. Uyuşturucu Satma Suçu

Uyuşturucu satma, verme, nakletme, depolama suçunun cezası ise minimum 10 yıl hapis ve 20.000 güne kadar para cezasıdır. Suçun ağırlaştırıcı nedeni olarak uyuşturucu verilen veya satılan kişi 18 yaşından küçük olması durumunda ceza miktarı en az 15 yıl hapis olacaktır. Dikkat edileceği üzere uyuşturucuyu ücretsiz bir şekilde bir kişiye vermek de satmakla aynı cezaya tabidir. Bir sanatçının uyuşturucu satmadığı ve sadece arkadaşına bedava verdiği uyuşturucu madde nedeniyle yüksek bir ceza alıp hapse girmesinin sebebi budur. Burada şu soru akla gelebilir, uyuşturucu satan bir kişiyle bir defalığına arkadaşına ücretsiz uyuşturucu veren kişi neden aynı cezayı alıyor? Esasen ve kuşkusuz bu eylemler aynı ağırlıkta değil. Ancak kanun açısından uyuşturucu maddenin bir kişiye verilerek onun sağlığının bozulmasıdır.

Uyuşturucu maddenin ücretli veya ücretsiz verilmesini kanun önemsememiş ve ceza miktarı bakımından maddeyi ücreti veya ücretsiz vermek arasında bir ayrım yapmamıştır. Dolayısıyla sokakta uyuşturucu satan bir torbacı ile arkadaşına ücretsiz uyuşturucu ikram eden bir kişi aynı cezayı almaktadır. Bu adaletsiz görünen yasal düzenlemenin altında yatan birinci neden uyuşturucu maddenin paralı da parasız da verilse de aynı şekilde sağlığa zararlı olmasıdır. İkinci neden ise ücretsiz verme ile uyuşturucu satma suçu arasında bir ceza farkı olursa, satarken yakalananlar uyuşturucuyu ücretsiz verdiklerini savunabilir. Bu durumda güvenlik güçlerine bir de satış fiilini ispatlama külfeti düşecektir.

Uyuşturucu satma suçunun cezası 10 yıl hapis cezasından başlamaktadır. Uyuşturucunun 18 yaşından küçüklere satılması veya satışın okul, yurt, hastane, askeri kışla veya camii gibi yerlerde yapılması halinde ceza miktarı 15 yıl hapisten başlayacaktır. Satılan maddenin eroin, kokain, morfin, baz-morfin, sentetik kannabinoid ve benzerleri olması durumunda da ceza miktarı yine 15 yıl hapisten başlayacaktır. Ayrıca bu suçun 3 veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde yine ceza minimum 15 yıl hapistir. Eğer uyuşturucu satışı suçu örgüt kapsamında işlendiyse ceza en az 20 yıl hapis olacaktır.

7. Uyuşturucuyu Verme Suçu

Türk Ceza Kanunu uyuşturucu satmakla ücretsiz vermek arasında hiçbir ayrım yapmamış ve bu iki eyleme aynı cezaları öngörmüştür. Medeni ülkelerdeki modern ceza kanunları uyuşturucu ücretsiz şekilde dağıtmakla birbirini tanıyan iki kullanıcının az miktarda maddeyi salt kullanmak için bir araya gelip birbiriyle paylaşarak kullanması arasında ayrım yapmış ve “paylaşımlı kullanım” olarak nitelenen ayrı bir suç kategorisi oluşturmuş ve bu suç için hapis cezası dahi gerektirmeyen çok daha düşük cezalar belirlemiştir. Esasen paylaşımlı kullanım da normal kullanım suçuyla aynı kategoride bir suç olarak tanımlanmıştır. Ancak Türk hukuk sisteminde bu kategori bulunmadığından, yalnızca kullanıcı olan bir kişinin kar amacı gütmeden yanındaki arkadaşına beraber madde kullanmak için paylaşım yapması ve yakalanması durumunda alacağı ceza tutarının; aynı çevrede nitelikli satıcılık faaliyeti yapan bir kişinin de yakalandığında alacağı ceza tutarıyla aynı olması mümkündür. Dolayısıyla uyuşturucu verme ve uyuşturucu satma fiileri arasındaki ceza adaletine aykırı olan bu durumun düzeltilmesi ve birlikte kullanımın uyuşturucu verme veya dağıtma kapsamı dışında çıkartılması görüşündeyiz.

8. Uyuşturucu Kullanımını Kolaylaştırma Suçu

Uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma suçu birden fazla eylemle işlenebilen bir suç tipidir ve aşağıdaki eylemleri kapsamaktadır:

• Bir başkasının uyuşturucu kullanmasını kolaylaştırmak için özel yer sağlayan veya bu amaçla donanım ya da malzeme sağlamak.
• Uyuşturucu kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak.
• Uyuşturucu kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermek.

Bu suçun kanundaki cezası 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5.000 günden 10.000 güne kadar para cezasıdır. Uyuşturucu kullanmasını kolaylaştırma suçunun hekim, diş hekimi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde ceza %50 artacaktır.

9. Uyuşturucu Kullanımını Özendirme Suçu

Uyuşturucu kullanılmasını alenen özendiren veya uyuşturucu kullanımını özendiren ya da teşvik eden yayınlar yapan kişiler için TCK’da, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5.000 günden 10.000 güne kadar para cezası öngörülmüştür. Bu suçun ağırlaştırcı sebebi ise yine aynı meslek gruplarının özendirme suçunu işlemesidir. Daha açık ifadeyle uyuşturucuya özendirme suçunun yukarıda belirtilen sağlık veya kimya mesleklerini yapan bir kişi tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza %50 oranında artacaktır.

10. Uyuşturucu İmalatı Suçu

Uyuşturucu maddeyi ruhsatsız şekilde imal etmenin yani üretmenin cezası 20 yıl ile 30 yıl arası hapis cezasıdır. Dolayısıyla uyuşturucu suçları arasında cezası en yüksek olan suç ithal ve ihraç ile birlikte burada incelenen imal suçudur. Uyuşturucu madde imal suçu nedeniyle açılan ceza davaları, asliye cezada değil ağır ceza mahkemelerinde görülmektedir.

11. Uyuşturucu Ticareti Suçları

Ruhsatsız veya ruhsata aykırı şekilde başka ülkeden uyuşturucu ithali veya başka ülkeye uyuşturucu ihracı suçunun cezası 20 yıl ile 30 yıl arası hapis cezasıdır. Uyuşturucu ticareti suçu ile uyuşturucu satma suçu birbirinden farklıdır. Ticaret suçu, uyuşturucunun uluslararası ticareti manasına gelir ve bu suçun oluşumu için başka ülkeye ihraç veya başka ülkeden ihraç gerekir. Uyuşturucu satma suçu ile maddenin ülke içinde satılması halinde oluşur. Uyuşturucu ticareti nedeniyle açılan ceza davaları da ağır ceza mahkemelerinde görülmektedir.

12. Uyuşturucu Suçlarında Etkin Pişmanlık

Uyuşturucu suçlarındaki etkin pişmanlık düzenlemesi gereği imal veya ticareti suçlarına iştirak eden bir kişi, güvenlik birimleri suçu öğrenmeden önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucuların saklandığı veya üretildiği yerleri resmi birimlere ihbar ederse ve yapılan ihbar neticesinde suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu maddenin ele geçirilmesi sağlanırsa halinde, ihbar kişi suç karışmış olsa bile kendisi hakkında ceza verilmeyecektir.

Kullanmak maksadıyla uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, temin eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar  öğrenmeden önce, söz konusu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini güvenlik birimlerine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, kendisi hakkında ceza verilmeyecektir

13. Uyuşturucu Suçlarında Gönüllü Vazgeçme

Uyuşturucu suçları haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre %25 ila %50 oranında indirilecektir. Ayrıca uyuşturucu kullanan bir kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse gönüllü vazgeçme hükmü gereği ceza verilmeyecektir.

14. Uyuşturucu Dosyalarında Avukat Desteği

Uyuşturucu suçlarında danışmanlık, savunma ve ceza avukatı desteği almak isteyen veya denetimli serbestlikle ilgili soruları olan kişiler bu alanda uzman olan hukuk büromuza ulaşabilirler ve uzman avukat ekibimizden hukuki destek alabilirler..