Domain Uyuşmazlıkları ve UÇM
Alan adları uyuşmazlıklarının çözümü konusunda dünyadaki mevcut hukuki düzenlemelere ek olarak Türkiye’de de yerel bir alan adı çözüm mekanizması kurulmuştur. ICANN bünyesindeki alan adı uyuşmazlıkları ve UDRP sistemi .com, .net, .org gibi jenerik alan adları için evrensel bir mekanizma olarak karşımıza çıkarken UÇM ise .tr uzantılı alan adları konusunda işleyen bir mekanizmadır. Nitekim bu tür tr uzantılı domainler konusunda yetkili merciler BTK ve TRABİS‘tir.
Alan Adı Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması
Kısaca UÇM denilen Alan Adı Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmasında, UDRP’ye benzeyen bir hakemli çözüm mekanizması getirilmiştir. Alan adı uyuşmazlığı yaşayan şikayetçi bir başvuru formu ile şikayetini yapmakta ve alan adının niçin kendisine tahsis edilmesi gerektiğini açıklamaktadır. Yine benzer şekilde şikayet edilen ise bu iddiaya karşı cevaplarını sunmakta ve tayin edilen hakem ya da hakemler uyuşmazlığı karara bağlamaktadır. Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcı (UÇHS) kurumuna ICANN‘a benzetmek mümkündür. Nitekim hakemler ve hakem heyetleri bu kurum bünyesinde seçilerek görev yapmaktadır ve uyuşmazlıklar bu kurum nezdinde çözülmektedir.
Şikayet konusu alan adının, şikayetçinin adını, markasını, ticari unvanını veya işletme adını içeren bir alan adının,
a) Şikayetçiye veya şikayetçinin ticari olarak rekabette bulunduğu tarafa, fahiş bir bedel karşılığında satma amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
b) Ad, marka, ticari unvan veya işletme adı sahibinin bunları kullanmasını engellemek amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
c) Ticari rakiplerin işlerine ya da faaliyetlerine zarar vermek amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
d) Şikayetçinin sahibi olduğu marka, ticaret unvanı, işletme adı ile benzerlik sağlayarak tüketiciler bakımından karışıklığa neden olup bu benzerlikten faydalanmak amacıyla kullanılması.
Belirtmek gerekir ki burada sayılan durumlar sınırlayıcı olmayıp, hakem veya hakem heyeti takdiri bu sayılanlar dışındaki sebeplerle de alan adının kötü niyetle tahsis ettirildiği veya kullanıldığın sonucuna verilebilir.
Bunlar dışında genel olarak UDRP tahkim süreçlerinde baz alınan aşağıdaki esas ve kriterler de UÇM hakem yargılamalarında dikkate alınabilecektir.
Genel Alanı Adı Uyuşmazlık Türleri
- Alan adının, şikayetçiye ait bir markayla aynı veya karıştırılacak kadar benzemesi,
- Şikayetçinin, alan adı sahibinden daha üstün bir hak veya yararı olduğunu iddia etmesi,
- Alan adı sahibinin, alan adı üzerinde herhangi, bir hakkı veya yasal çıkarı bulunmaması,
- Alan adını kötü niyetli olarak tescil ettirilmiş olması veya kullanılıyor olması.
Alan Adının Kötü Niyetli Tescili Tescil Edildiğinin/Kullanıldığının Tespiti Kriterleri
Alan adının kötü niyetli olarak tescil edildiğinin veya kullanıldığından tespiti bakımından sınırlı ve belirli sayıda kriter tespit edilmemiş ancak örnek olması ve fikir vermesi açısından aşağıdaki durumlar kötü niyetli tescil veya kullanım olarak belirtilmiştir.
- Alan adının, bir marka sahibine veya onun rakiplerine satılmak veya kiralanmak üzere tescil edildiğini gösteren durumlar,
- Alan adının, bir marka sahibinin markasını internette sunmasını engellemek için tescil edilmesi,
- Alan adının, herhangi bir ticari rakibin faaliyetlerini olumsuz etkileme veya rakibe zarar verme amaçlı tescil edilmesi,
- Alan adının, bir marka ile benzerlik oluşturarak karışılığa neden olmak ve bu surette maddi kazanç elde etme amaçlı tescil edilmesi.
UÇM kararları kesin midir, itirazı mümkün müdür?
Alan Adı Uyuşmazlıkları Çözüm Mekanizması kapsamında verilen kararlara karşı, kararın tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde idare mahkemesinde dava açılabilir. Ancak bu tür bir yargı yoluna başvurulmadan önce mutlaka bir bilişim avukatı ile hareket edilmesini öneriyoruz.
UÇM tahkim sürecinde tazminat almak mümkün müdür?
Hayır. Hakemler yalnızca alan adlarıyla ilgili karar verebilir ancak mahkemelerin yetkisine giren tazminat talepleri bu yetkinin kapsamı dışındadır. Bu tür haksız domain kullanımı konulu tazminat taleplerine genel mahkemeler bakacaktır.
UÇM için avukat tutmak gerekir mi?
Avukat tutma zorunluluğu yoktur. Ancak uyuşmazlığa konu domain değerli bir domainse veya uyuşmazlık konusu domain, değerli bir marka veya büyük ticari uyuşmazlıkla bağlantılı ise bu alanda uzman bir avukattan domain avukatı hizmetleri alınması uygun olacaktır.
